Aylar önce Ashwagandha ile ilgili ilk yazımı sizlerle paylaşmıştım. Google arama sonuçlarını incelediğimde “Ashwagandha’nın zararları” ifadesiyle yapılan aramaların siteme en çok ziyaretçiyi yönlendirdiğini fark ettim. Bu nedenle Ashwagandha’nın olası zararlarını detaylı bir şekilde ele alan tek bir yazının sizler için faydalı olacağını düşünerek bu yazıyı hazırladım.
Giriş
Ashwagandha (Withania somnifera) adaptogenik özellikleri ve çeşitli sağlık yararları nedeniyle son yıllarda popülerlik kazanmıştır. Ancak son dönem literatür bu bitkinin kullanımıyla ilişkili olabilecek çeşitli yan etkiler ve güvenlik risklerine dikkat çekmektedir.
Karaciğer Toksisitesi: Giderek Artan Vaka Bildirimleri
Ashwagandha ile ilişkilendirilen en ciddi sağlık sorunlarından biri karaciğer hasarıdır. Son yıllarda bildirilen vakalar Ashwagandha kullanımına bağlı olarak gelişen şiddetli sarılık ve kolestatik karaciğer hasarı vakalarının arttığını göstermektedir.
Bu durum bitkinin içeriğinde bulunan withanolidler gibi aktif bileşenlerin karaciğer hücrelerinde DNA hasarı ve hücresel stres oluşturmasına bağlanmaktadır. Bu süreç, karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına ve hepatosellüler hasara neden olabilir [(Siddiqui et al., 2021); (Lubarska et al., 2023); (Philips & Theruvath, 2024)].
Önemli Not: Sağlıklı bireylerde bile karaciğer üzerinde olumsuz etki gösterebilen Ashwagandha’nın özellikle kronik karaciğer hastalığı olan bireylerde çok daha büyük risk oluşturabileceği unutulmamalıdır.
Hormonlar Üzerine Etkiler: Endokrin Dengesizlikler
Ashwagandha’nın bağışıklık ve stres üzerindeki etkileri endokrin sistemle olan ilişkisini de gündeme getirmiştir. Literatürde bitkinin bazı kullanıcılarında şu etkilerle ilişkilendirildiği görülmektedir:
- Tirotoksikoz (Aşırı tiroit hormon üretimi)
- Adrenal yetmezlik (böbrek üstü bezlerinde yetersizlik)
- Hormonal dengenin bozulması
Özellikle tiroid problemi olan bireylerde veya otoimmün hastalığı bulunan kişilerde bu etkiler daha belirgin olabilir. Ashwagandha’nın bağışıklık sistemini uyarıcı özelliği bazı durumlarda otoimmün yanıtları tetikleyebilir [(Burda et al., 2024)].
İştah ve Metabolizma Üzerindeki Etkiler
Ashwagandha’nın kortizol seviyelerini düzenleyici etkisiyle stres azaltma amacıyla kullanıldığı biliniyor. Ancak bu etkinin bazı bireylerde iştah ve metabolizma üzerinde dengesizliklere yol açabileceği gözlemlenmiştir.
Bazı kullanıcılar:
- İstemsiz kilo alımı ya da kilo kaybı
- İştah artışı veya azalması
gibi belirtiler yaşayabilir. Kortizol, stres ve iştah arasındaki hassas denge göz önüne alındığında Ashwagandha kullanan bireylerin bu tür değişiklikleri dikkatle takip etmeleri önemlidir [(Choudhary et al., 2016); (Chao et al., 2017)].
Uzun Dönem Güvenlilik Profili
Ashwagandha’nın kısa vadede bazı faydalar sağladığı düşünülse de uzun süreli ve düzenli kullanımıyla ilgili veriler oldukça sınırlıdır. Mevcut çalışmalar uzun vadede özellikle karaciğer sağlığı ve hormonal denge üzerindeki etkilerinin daha fazla araştırılması gerektiğini vurgulamaktadır [(Bonilla et al., 2021); (Kumar et al., 2024)].
Sonuç olarak, Ashwagandha’nın çeşitli sağlık yararları olmakla birlikte özellikle karaciğer toksisitesi ve hormonal bozukluklar gibi potansiyel olumsuz etkileri nedeniyle dikkatli kullanılması gerekir. Bu nedenle, özellikle mevcut sağlık sorunları olanlar veya başka ilaçlar kullanan bireyler Ashwagandha kullanımını mutlaka bir sağlık uzmanının rehberliğinde sürdürmelidir.
Önemli Not : Evet, Ashwagandha (Withania somnifera) bitkisi Türkiye’de gıda takviyesi olarak yasaktır. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan bilimsel görüşe göre, Ashwagandha’nın kök ve toprak üstü kısımlarının gıdalarda kullanımı uygun bulunmamıştır. Bu nedenle, bitki “negatif liste”de yer almakta ve ithalatı ile satışı yasaklanmıştır.
Referanslar
Bonilla, D., Moreno, Y., Gho, C., Petro, J., Odriozola-Martínez, A., & Kreider, R. (2021). Effects of ashwagandha (withania somnifera) on physical performance: systematic review and bayesian meta-analysis. Journal of Functional Morphology and Kinesiology, 6(1), 20. https://doi.org/10.3390/jfmk6010020
Burda, K., Czarnecka, K., Łopacińska, O., Stańczyk, K., Korn, A., Wójcik, E., … & Olek, E. (2024). The dark side of herbal medicine – risks of ashwagandha (withania somnifera) consumption. Journal of Education Health and Sport, 70, 51094. https://doi.org/10.12775/jehs.2024.70.51094
Chao, A., Jastreboff, A., White, M., Grilo, C., & Sinha, R. (2017). Stress, cortisol, and other appetite‐related hormones: prospective prediction of 6‐month changes in food cravings and weight. Obesity, 25(4), 713-720. https://doi.org/10.1002/oby.21790
Choudhary, D., Bhattacharyya, S., & Joshi, K. (2016). Body weight management in adults under chronic stress through treatment with ashwagandha root extract. Journal of Evidence-Based Complementary & Alternative Medicine, 22(1), 96-106. https://doi.org/10.1177/2156587216641830
Kumar, M., Sharma, P., Sharma, D., & Verma, K. (2024). A review article on pharmacological evaluation of ashwagandha highlighting its healthcare claims, safety, and toxicity aspects. Asian Journal of Research in Pharmaceutical Sciences, 159-166. https://doi.org/10.52711/2231-5659.2024.00025
Lubarska, M., Hałasiński, P., Hryhorowicz, S., Mahadea, D., Łykowska‐Szuber, L., Eder, P., … & Krela‐Kaźmierczak, I. (2023). Liver dangers of herbal products: a case report of ashwagandha-induced liver injury. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(5), 3921. https://doi.org/10.3390/ijerph20053921
Philips, C. and Theruvath, A. (2024). A comprehensive review on the hepatotoxicity of herbs used in the indian (ayush) systems of alternative medicine. Medicine, 103(16), e37903. https://doi.org/10.1097/md.0000000000037903
Siddiqui, S., Ahmed, N., Goswami, M., Chakrabarty, A., & Chowdhury, G. (2021). Dna damage by withanone as a potential cause of liver toxicity observed for herbal products of withania somnifera (ashwagandha). Current Research in Toxicology, 2, 72-81. https://doi.org/10.1016/j.crtox.2021.02.002